Jerusalaim

De hittegolf is voorbij. In plaats van 30 graden en zon, regent het nu en is het donker weer. Komende week kan ik mijn zonnecreme in de kast laten staan. Maar gelukkig heb ik er afgelopen week nog gebruik van gemaakt.

Siebrich, gloednieuwe vriendin van Dani en mede-antropoloog uit Utrecht, was hier voor een paar dagen. Erg apart om opeens een studiegenoot uit Nederland in je kamer te zien staan. Omdat Dani les had en ik niet, ben ik samen met haar Haifa in gegaan en hebben we wederom genoten van een heerlijke lunch. De rest van de week bestond uit relaxen, college volgen, koken en eten in de Maodon en naar de verjaardag gaan van studiegenoten die een feest organiseerden in een appartement in de stad. De week vloog weer om. De tijd vliegt sowieso. Ik ben hier al 1,5 maand en heb er nog maar 2,5 te gaan. En over twee weken ga ik 12 dagen naar Jordanie en na die reis ben ik al ruim over de helft. Goed teken, ik verveel me geen moment.

Dit weekend was ik in Jerusalem voor een Shabbaton. Het was een enorm inspirerend weekend. Er was plaats voor 9 studenten en ik was er een van. Het doel was om meer over het Jodendom te leren en te participeren bij rituelen etc. Ik had m'n kleding aangepast, lange rok en lange mouwen en vrijdagochtend gingen we op pad. Na aankomst bezochten we de markt. We slenterde wat rond en gingen naar de beste bakker. Daar stuitten we al op zwarte jassen, zwarte hoeden mannen. Orthodoxe joden die bedelden. Dit vind ik een van de belachelijkste dingen. Niet werken omdat je de Torah moet bestuderen maar wel gaan bedelen op straat? Kom op zeg, zo heeft God het heus niet bedoeld. Na dit bezoek liepen we door de oude stad. Het gebruik van electronica tijdens Shabbat wordt afgekeurd door Orthodoxe joden en ik zette mijn telefoon uit en stopte mijn camera weg. Dit was heerlijk. Niet denken aan tijd of aan foto's maken. De oude stad was prachtig. Alle huizen en steegjes zijn gebouwd met dezelfde lichte kleur steen en alles is brandschoon. Op een gegeven moment stuitten we op een groep jonge mannen die arm in arm luidkeels zongen. Ze waren op weg naar de Qotal. We volgden hen en kwamen ook bij de Muur aan.

Dit gedeelte van de trip was voor mijn Joodse studiegenoten het belangrijkste deel. Het was enorm mooi om deze ervaring met hun te kunnen delen. Joshua, mijn maatje tijdens de trip, was enorm opgewonden om naar de Qotal te gaan, het was zijn eerste keer in Jerusalem. Hij had zelfs briefjes bij hem van een vriend die hij in de muur moest stoppen etc. En eenmaal daar aangekomen omhelste hij iedereen en ik kon hem aanschouwen vanuit mijn vrouwendeel. Super om te zien hoe belangrijk het voor iemand kan zijn.

Het deel waar ik mensen zag bidden was kleiner als ik had verwacht. En het vrouwendeel was echt heel klein. Voordat ik naar de muur liep, waste ik mijn handen. Ik liep met de rest van de meiden richting de muur. Ik bleef op een paar meter van de muur stilstaan, de rest liep door en begon te bidden. Een begon te huilen. Ik vond het ook ontroerend om daar te zijn. Al die mensen om me heen die echt toegewijd aan het bidden zijn. Verschillende mensen die huilen. Gezang van mannen aan de andere kant van het schot. Het was een bijzondere ervaring. Ik zag Josh zijn Torah tegen de muur houden, Adam zijn gebeden doen tussen al die mannen die de Torah reciteren, heen en weer bewegen en zwarte hoeden dragen. De eerste drie kwartier was ik gefacineerd door al die mensen. Later had ik het wel gezien maar moest ik nog een half uur wachten tot iedereen klaar was en we weer verzamelden.

Hierna waren we uitgenodigd voor een Shabbatdiner bij de Finkelsteins; een Amerikaans echtpaar dat Aliyah heeft gemaakt naar Israel. Hij was nu een orthodoxe rabbi in een van de grootste synagoges in Jerusalem. Ze wonen in een klein appartement waar we maar net met zijn 10en inpasten. De tafel was enorm mooi gedekt. Ze heetten ons welkom en we gingen zitten. Na een praatje begonnen we met bidden en de rituelen. Ik leerde in no-time een paar Hebreeuwse zinnen zodat ik ook een zegening mee kon zeggen. We kregen enorm veel te eten! Het was een vijf gangen menu met veel te veel zoetigheid als dessert. Tijdens het eten vroeg de rabbi naar onze achtergrond, waarom we in Haifa waren en of we blij waren met onze keuze. We gingen het rijtje af. Na zes keer gehoord te hebben dat mensen naar Israel waren gekomen door hun religie was ik aan de beurt. Ik wilde absoluut niet provoceren maar zeker wel even zeggen dat ik niet-religieus was, ik het Midden-Oosten in het algemeen interessant vond en er kwam aan het licht dat ik arabisch leerde. Nou, dat leidde tot een interessant gesprek. De blik in de ogen van de rabbi veranderde en hij begon zijn relaas over het lot van de Joden. Het enige wat ik kon doen was glimlachen en ja-knikken. Hoewel ik ondertussen wel nog een punt probeerde te maken dat het belachelijk was moslims in het algemeen te veroordelen. (Na het diner kreeg ik nog een compliment van een groepsgenoot hoe ik deze discussie had aangepakt en de rabbi en zijn vrouw mochten me achteraf juist omdat ik 'anders' dacht dus gelukkig geen problemen veroorzaakt.) Wel ben ik me nog meer bewust van de gedachtegang van de Joden hier. De volgende dag hadden we namelijk weer lunch bij deze familie en tijdens deze maaltijd vroeg de rabbi of er ook arabieren studeerde aan onze universiteit en hoe de omgang met hun was. Een paar van onze groep zeiden dat ze alleen 'hoi' tegen elkaar zeiden. Prima, maar is dat alleen een religiekwestie? Ik denk het niet. Ik voelde me warm worden van binnen. Dit onderwerp had niet langer moeten duren...

Op zaterdagochtend zijn we naar een dienst in een synagoge gegaan. Dit was ook enorm apart. Een bomshelter was omgebouwd tot synagoge. Omgebouwd? Nee, niet omgebouwd. In een bomshelter waren wat stoelen neergezet en gordijnen opgehangen. Het zag er niet uit. Voorin zaten de mannen en wij zaten achterin. Interessant om deze scheiding van sexe mee te maken. En ik moet zeggen; vreselijk. Je voelt je echt minderwaardig. De dienst duurde erg lang en zeker omdat alles in het Hebreews was, waar ik niets van verstond. Ik ben de engelse vertaling van sommige verhalen maar gaan lezen en ik stond op wanneer dat van me verwacht werd.

Later die dag hadden we nog even vrije tijd en ging ik met Josh en Adam in het park hangen terwijl de andere een dutje gingen doen in ons hostel. Daarna hadden we een gezamelijke maaltijd in het park en sloten we de Shabbat af met een ander ritueel. Tijdens dat ritueel moet de jongste van het gezelschap een speciale kaars vasthouden en dat was ik, dus ik participeerde echt. Ik moest denken aan mijn pubertijd waarin wicca helemaal hip was. Ook ik was zo'n meisje dat een tijdje boeken over hekserij las en dan droomde je 's avonds over die rituelen waarover je las. Nou, dit was precies waar ik over las; kaarsen, kruiden, zegeningen. Maar deze mensen zijn bleodserieus en het heeft eigenlijk wel wat, maar toch... het is niets voor mij.

Dit weekend heeft me veel geleerd. Ik heb een hoop nieuwe meningen na veel gesprekken en discussies. Dit weekend bevestigt; ik ben wel een beetje spiritueel, maar absoluut niet religieus. Na dit weekend ben ik volkomen religie-moe. Ik kan even geen woord meer horen over religie en al helemaal niet over problemen tussen religies.

Wat me trouwens nog even kort op het volgende brengt; Fitna, de film van Wilders. Ik wilde hem kijken maar ik durfde hem niet in de algemene computerzalen te kijken omdat ik het risico liep dat er een moslim/a achter me zat. Gisterenavond heb ik hem bij een studiegenoot gekeken. Slechte film, gruwelijke beelden, alleen maar provoceren. Ik wil er verder geen woorden aan vuil maken maar jammer dat hij hem nu uitbrengt, net nu ik naar Jordanie ga.

Edit: Dit is niet het enige wat ik heb meegemaakt. Ik ben iets vergeten te vertellen. Dit weekend begon met het doen van vrijwilligerswerk in een soupkitchen, een plek waar arme mensen en daklozen eten kunnen krijgen. Er kwamen verschillende mensen binnen; van gehandicapte dakloze mensen tot arme gezinnen. Ik heb geen eten hoeven opscheppen maar brieven moeten vouwen en ze in enveloppen moeten stoppen. Door middel van deze brieven hoopten de instantie donaties te ontvangen. Mijn dag kon niet meer stuk want na het doen van deze taak overheerste een tevreden gevoel. Ook al stond ik in een klein kantoortje in plaats van oog in oog met de mensen, het was dankbaar werk.

En nog iets wat ik eigenlijk in mijn verhaal had willen mengen. We sliepen in een hostel met vijf meiden op een kamer. Een daarvan was streng gelovig. Voordat het donker werd vroeg ze ons het licht van de wc het hele weekend te laten branden. Waarom? Dat was de reactie van mij en de andere drie. Ze vertelde dat ze geen electriciteit mocht gebruiken tijdens Shabbat. Geen electriciteit gebruiken? Dit was verkeerde uitleg van haar; het licht zou 1,5 dag voor niets branden! Zonde van de energie! Ze mocht geen knopjes omschakelen maar wel het licht laten branden. Dat was een betere uitleg geweest. Uiteindelijk bleef het licht branden. Hoe kan dit nou afgeleid zijn uit de Torah? Vroeger hadden ze nog geen electriciteit. Welke rabbi is zo gek geweest dit van zijn gemeenschap te verlangen? Ik ontdekte nog iets. De lift van het hostel had een Shabbatstand. Je kon geen knopjes indrukken. Als je echt gehandicapt was kon je hem gebruiken maar daar was een hoop geduld voor vereist. De lift ging om de paar minuten automatisch naar boven en stopte op elke verdieping. De blikjesautomaat was helemaal uitgeschakeld. Ander feit; Mijn kamergenoot mocht geen wc-papier afscheuren dus deed ze dat vantevoren. Ook bij de familie Finkelstein zag ik in de badkamer voorgescheurde wcpapiertjes liggen. Jeetje, mogen deze mensen dan wel een toilet doorspoelen of is dat ook al verboden?